Fotografie z przełomu epok Edo i Meiji w Manggha

Autor: Tomasz Gutkowski

7 Grudzień 2004

Artykuł na: 4-5 minut

Jednym z najciekawszych punktów obchodów 10-lecia Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha jest wystawa "Fotografie z przełomu epok Edo i Meiji". Prezentujemy tekst autorstwa Takui Tsukahary - właściciela tej unikatowej kolekcji. Gorąco polecamy!

Mój ojciec prowadził małe wydawnictwo "Asoka". W 33 roku ery Showa (1958), kiedy odkrył fotografie z przełomu epoki Edo (1603-1868) i Meiji (1868-1912), byłem jeszcze studentem Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Nihon. Ojciec powierzył mi ich reprodukcję, ponieważ moją specjalnością była fotografia. Miałem już za sobą pracę przy publikacji Shigeo Miyao pt. Edo i okolice. Album świetnie się sprzedawał w powojennej, nie odbudowanej jeszcze Japonii. Mając tego świadomość, ojciec zaczął zbierać zdjęcia do serii wydawniczej pt. Fotografie z przełomu epok Edo i Meiji.

Sony A7R V + Cashback 1800 zł

20 985 zł

Nikon Z8 - RATY 20x0%

17 849 zł

Canon EOS R5 - RATY 20 x 0%

14 999 zł

SONY A7 IV + Cashback 1300 zł

11 799 zł

Canon EOS R6 Mark II - RATY 20x0%

11 495 zł

Zaczątkiem tej kolekcji były stare fotografie kupione przez Keishichi Ishiguro, znanego satyryka i prezentera radiowego, na pchlim targu w Paryżu, gdzie w owym czasie studiował. Seria Fotografie z przełomu epok Edo i Meiji obejmowała cztery części tematyczne: zdjęcia historyczne, portrety, życie codzienne oraz wybór reprodukcji z gazety "Far East" wydawanej w Yokohamie. Kiedy skończyłem kopiować ogromną kolekcję Ishiguro, zacząłem szukać dalszych materiałów do albumu. Złożyłem wizytę wielu rodzinom z tradycjami, odwiedziłem rezydencje słynnych klanów książęcych i gminne urzędy administracyjne, głównie na wyspie Kiusiu. Nie dysponowałem żadnymi wskazówkami, żadnymi dokumentami, które pozwoliłyby dotrzeć do interesujących mnie materiałów zdjęciowych. Bazując jedynie na wspomnieniach starszych ludzi, kierując się zasadą "szukajcie a znajdziecie", krążyłem po omacku - ale doszedłem do całkiem niezłych rezultatów. Mając przeczucie, że również w archiwach leżą zapomniane zdjęcia, zwróciłem się z prośbą o udostępnienie kopii, to jednak okazało się niemożliwe.

Fotografie z przełomu epok Edo i Meiji wywarły ogromny wpływ na społeczeństwo tamtych czasów i rzuciły nowe światło na historię. Stanowiły również ważny materiał poglądowy, wykorzystywano je w licznych wydawnictwach i filmach dotyczących tych czasów. W ciągu trzydziestu lat nakład został wyczerpany i album stał się unikatem niedostępnym nawet w antykwariatach. Jakiś czas temu z sentymentem wydobyłem negatywy tamtych fotografii z mojego archiwum. Postanowiłem przygotować wystawę reprodukcji tych fotografii, wskrzesić raz jeszcze dawne obrazy z przełomu epok.

Kiedy oglądam fotografie z epoki Edo i Meiji, każda jest dla mnie źródłem głębokich przeżyć. Ale to nie zamiłowanie do staroci wywołuje te emocje. Po prostu współczesna Japonia jest podobna do tamtej Japonii. Właściwie jedyna różnica polega na tym, że dzisiejsza - światowe mocarstwo ekonomiczne - jest o wiele bogatsza.

Prezentowane na wystawie zdjęcia, zbudzone ze snu trwającego ponad 120 lat, opowiadają o Japonii z czasów restauracji Meiji i schyłku siogunatu. To wręcz dokumenty historyczne, obrazujące z jednej strony izolację narodową, z drugiej - otwieranie się Japonii na świat. Najbardziej jaskrawo ukazuje to przejście upadek klasy samurajów, jeden z wątków ekspozycji. W wyniku obalenia klanów samurajowie stali się zwykłymi ludźmi. Oglądamy ostatni moment epoki Tokugawa (Edo). Nadchodzi era Meiji. Po długim okresie izolacji, do kraju wkracza lawinowo cywilizacja zachodnio-europejska. To przełomowy moment upadku starej kultury i wkraczania w nową epokę: wzbudzająca kontrowersje klasa samurajów, zwykli ludzie upojeni rozkwitem zachodniej cywilizacji, zeuropeizowane instytucje publiczne. Przemiany następują tak szybko, że nie zostawiają społeczeństwu żadnego pola manewru. Trzeba pamiętać, że epoka Meiji to także wojny z Chinami i Rosją, ale również demokratyczna Japonia powojenna.. Dzisiaj, kiedy szukamy odpowiedzi na pytanie, jaki powinien być nasz kraj, wystarczy cofnąć się 80 lat od końca wojny, do przełomu epok Edo i Meiji - i uznać ten moment za punkt wyjściowy. Fotografie z przełomu epok Edo i Meiji przekazują nam prawdę o Japonii i są wskazówką, jaki będzie jej przyszły obraz.

Na podstawie tekstu z katalogu wystawy Fotografie z przełomu epok Edo i Meiji Takui Tsukahary z 1992 roku. Za zapowiedzią wystawy na stronie Centrum Manggha.

Tłumaczenie i opracowanie - Karolina Bielczyk