Canon EOS-1D X

Autor: Michal Grzegorczyk

18 Październik 2011
Artykuł na: 23-28 minut
EOS-1D X to nowa topowa lustrzanka reporterska Canona. Aparat został wyposażony w pełnoklatkową matrycę CMOS o rozdzielczości 18,1 megapiksela, dwa procesory Digic 5+ obrabiające obraz i Digic 4 dedykowany jedynie pomiarowi światła i systemowi AF. Natywna czułość jaką oferuje EOS-1D X sięga wartości ISO 51200, a podbita do poziomu H2 wynosi ISO 204800. Prędkość zdjęć seryjnych może sięgnąć nawet 14 kl/s.

EOS-1D X łączy cechy dwóch linii profesjonalnych lustrzanek Canona. Z serii EOS-1D zaczerpnięto szybkość, z EOS-1Ds matrycę o rozmiarze klatki filmu małoobrazkowego, a do tego dołożono najbardziej rozbudowane funkcje filmowe ze wszystkich lustrzanek Canona. Producent zapowiada wprost, że 1D X zastąpi obydwa aktualnie sprzedawane modele: EOS-1Ds Mark III i EOS-1D Mark IV. Trudno dyskutować z tak jasną deklaracją, choć wydaje się, że EOS-1D X jest znacznie bliższy reporterskiej serii 1D i nie zdziwimy się, jeśli w przyszłości pojawi się studyjna wersja o wyższej liczbie megapikseli.

Zaprojektowany na wytrzymanie 400 000 wyzwoleń migawki Canon EOS-1D X został wyposażony w nowo-opracowaną, pełnoklatkową matrycę CMOS o rozdzielczości 18,1 megapiksela oraz aż trzy procesory Digic. Dwa Digic 5+ odpowiadają za obróbkę obrazu, natomiast jeden Digic 4 jest dedykowany wyłącznie pomiarowi światła i systemowi AF. Jak deklaruje producent, podwójny procesor Digic 5+ jest około 17 razy szybszy od starszego Digic 4. Dzięki temu EOS-1D X będzie mógł wykonać więcej operacji związanych z większą liczbą zaimplementowanych funkcji - np. usuwać programowo aberrację chromatyczną z różnych obiektywów. Nowa matryca i procesory mają też pozytywnie wpłynąć na wyjątkowo niski poziom szumu. Producent poinformował, że zakres natywnej czułości to ISO 100 - ISO 51200, i można go rozciągnąć w dół do ISO 50 oraz w górę do ISO 102400 (H1) i nawet ISO 204800 (H2).

Aparat dostał zupełnie nowy system automatycznego ustawiania ostrości. 61-polowy {ITL|High Density Reticular AF składa się z 21 centralnych punktów krzyżowych pracujących z obiektywami od jasności f/5,6, kolejnych 20 skrajnych punktów krzyżowych pracujących od jasności f/4 i 5 centralnych punktów krzyżowych zwiększających swoją skuteczność w przypadku użycia obiektywów o świetle f/2,8. Producent przygotował osobne, rozbudowane menu ze wszystkimi ustawieniami związanymi z autofokusem, a także wbudowany poradnik ułatwiający wybranie ustawień optymalnych dla danej sytuacji. EOS-1D X zyskał również funkcję Intelligent Tracking and Recognition (iTR) czyli połączenie trybu śledzenia po kolorze z systemem rozpoznawania twarzy. Nowy tryb może być przydatny w fotograii sportowej czy reportażowej - wszędzie tam, gdzie fotografowanymi obiektami są przede wszystkim poruszający się ludzie.

rozkład pól AF Canona EOS-1D Mark X

Dedykowany procesor, nowy układ AF, a także przeprojektowana komora lustra oznaczają również zwiększoną prędkość zdjęć seryjnych. Nowy Canon osiąga 12 kl/s podczas fotografowania z autofokusem w formacie JPEG, RAW lub RAW + JPEG, a w przypadku użycia formatu JPEG, zastosowania czułości nie większej niż ISO 3200 oraz zablokowania ostrości, prędkość wzrasta do 14 kl/s w pełnej rozdzielczości.

EOS-1D X ma również nowy pomiar światła - realizowany przez dedykowany procesor Digic 4 i 100 000-punktowy czujnik RGB podzielony na 252 strefy (lub 35, w przypadku sceny o małym natężeniu światła). Po raz pierwszy w profesjonalnych lustrzankach Canona pojawia się też funkcja multiekspozycji. Producent przygotował kilka sposobów łączenia klatek, a także możliwość wyboru wcześniej zrobionego RAW-a jako bazy dla nałożenia kolejnych klatek.

EOS-1D X ma również najbardziej zaawansowane funkcje filmowe spośrod wszystkich dotychczasowych lustrzanek Canona. Nagrywa w rozdzielczościach 1920 x 1080 pikseli (24p (23.976), 25p lub 30p (29.97)), 720p lub SD (50/60p). Aparat ma możliwość sterowania poziomem dźwięku (przed i w trakcie filmowania), a także nie ogranicza użytkownika do nagrywania maksymalnie 4-gigabajtowych plików. Maksymalna długość pojedynczego ujęcia wynosi 29 minut i 59 sekund, a aparat dzieli ją na 4-gigabajtowe pliki, które mogą być później połączone bez utraty choćby jednej klatki.

Na koniec kilka słów o fizycznych cechach i ergonomii nowego Canona. EOS-1D X oczywiście przypomina swoich poprzedników. Ma zintegrowany uchwyt pionowy, przeprojektowany układ przycisków umożliwiający zmianę podstawowych parametrów jedną ręką, cztery programowalne przyciski na przedniej ściance (po dwa do uchwytu pionowego i poziomego). Został wyposażony w podwójny slot kart pamięci CF, 3,2-calowy ekran LCD o rozdzielczości 1 040 000 punktów, wizjer kryjący 100% kadru , a także wbudowane gniazdo LAN.

Canon EOS-1D X trafi do sklepów dopiero w marcu przyszłego roku. Korpus ma kosztować 6800 dolarów.] Poniżej prezentujemy specyfikację i informację prasową na jego temat:

NazwaCanon EOS-1D X
Typlustrzanka cyfrowa
Efektywna rozdzielczość18,1 Mp
Sensor
  • 36 x 24 mm CMOS
  • 18,1 Megapikseli efektywnych
  • wstępny filtr RGB i filtr niskoprzepustowy
  • integralny system czyszczenia matrycy
  • podwójny procesor DIGIC 5+
Pamięć
  • Compact Flash Typ I/II
Rozdzielczość
  • 5184 x 3456 (17.9 MP, 3:2)
  • 4608 x 3072 (14.2 MP, 3:2)
  • 3456 x 2304 (8.0 MP, 3:2)
  • 2592 x 1728 (4.5 MP, 3:2)
Formaty zapisu obrazu{LST|u|JPEG (zgodność z Exif 2.21 [Exif Print]) / zgodny ze standardami DCF (2.0), Digital Print Order Format (1.1) [DPOF];RAW, sRAW}
Poziom kompresjib.d.
Jakość kompresji
  • RAW, mRAW, sRAW (Canon RAW II)
  • JPEG
  • RAW + JPEG / sRAW + JPEG (możliwość zapisu na oddzielne karty)
Obiektyw
  • wymienny, Canon EF (bez obiektywów EF-S)
Stabilizacja obrazuw wybranych obiektywach
Przysłonaw zależności o zastosowanego obiektywu
Migawkamigawka szczelinowa sterowana elektronicznie
  • 30 - 1/8000 s (w skoku co 1/3), Bulb (ręczne sterowanie długością naświetlania)
  • elektromagnetyczny spust migawki typu Soft touch
Tryby ekspozycji
  • automatyka programowa (P)
  • automatyka z preselekcją czasu (Tv)
  • automatyka z preselekcją przysłony (Av)
  • manualny dobór parametrów ekspozycji (M)
Pomiar światłaSensor RGB 100 000 pikseli dający 252 strefy pomiarowe (w ciemnym otoczeniu 35 stref)
Kompensacja ekspozycji+/-5 EV co 1/3 lub 1/2 EV (łączona z bracketingiem ekspozycji AEB)
Blokada ekspozycji
  • Auto:w trybie pojedynczego AF (1-shot AF) z pomiarem ewaluacyjnym światła, po ustawieniu ostrości
  • Manual: przycisk AE Lock we wszystkich trybach pomiaru
Autobracketing
  • +/-3 EV co 1/3 lub 1/2 EV
  • metody braketingu: działka przysłony lub migawki, 2 stopnie czułości ISO
Metody pomiaru ostrościdetekcja fazy: 61 punktów, 41 punktów krzyżowych przy f/4, 5 podwójnie krzyżowych przy f/2,8
Tryby pracy autofocusa
  • tryby: pojedynczy AF (One Shot), ciągły AF (AI Servo)
  • wybór punktu AF: wybór automatyczny, wybór ręczny punktu, wybór strefy
Manual focustak, pierścień obiektywu
Blokada ostrościpółpozycja spustu migawki w trybie One Shot AF
Podgląd głębiprzycisk podglądu na korpusie
Czułość
  • ISO 100 - ISO 51200 (z przyrostem co 1/3 stopnia) z rozszerzeniem o wartości ISO 50 i ISO 102400, 204800
Balans bieli
  • Auto
  • światło słoneczne
  • cień
  • pochmurny dzień
  • światło żarowe
  • światło jarzeniowe
  • błysk
  • niestandardowy (5 ustawień)
  • wprowadzana temperatura barwowa
  • własne ustawienia
  • kompensacja: niebieski/bursztynowy +/- 9, magenta/zielony +/- 9
  • bracketing: +/- 3 stopnie z przyrostem co 1 stopień, 3 klatki na wyzwolenie migawki, w zakresie niebieski/bursztynowy i magenta/zielony
Efekty
  • zdjęcia czarno-białe z opcją filtrów i efektów tonowania
  • profile przestrzeni barwnej: sRGB, Adobe RGB
Zdjęcia seryjne12 kl/s lub 14 kl/s w przypadku serii JPEG
Rejestracja filmu
  • tak
  • MOV (video: H.264, dźwięk: liniowy PCM)
  • 1920 x 1080 (30, 25, 24 klatek/sek.)
  • 1280 x 720 (60, 50 klatek/sek.)
  • 640 x 480 (60, 50 klatek/sek.)
Monitor LCD
  • 3 cale TFT, około 1,040,000 punktów
  • krycie: ok. 100% aktywnych pikseli (dla plików JPEG)
  • jasność monitora: dobierana, 7 poziomów
  • tryb Live View z siatką kadrowania i znacznikami proporcji obrazu
Synchronizacja z lampą1/250 s (tylko serie EX lamp Speedlite)
Lampa błyskowabrak wbudowanej, zewnętrzna: gorąca stopka E-TTL II (Canon Speedlite)
Kontrola błysku
  • E-TTL II: Auto, Manual
  • kompensacja błysku: +/- 3 EV co 1/3 lub 1/2 stopnia (dla lamp EX)
  • bracketing błysku
  • blokada błysku: FEL
  • synchronizacja błysku z drugą kurtyną migawki
  • bezprzewodowa obsługa wielu lamp (dla Speedlite EX)
Stopka akcesoriówtak, dedykowana dla lamp Canon Speedlite
Matówkawymienna (10 typów), standardowa matówka Ec-C IV
Wizjer
  • szklany, pentapryzmatyczny
  • ok. 100% pola krycia aktywnych pikseli (dla JPEG)
  • powiększenie: 0,76x
  • korekta dioptrii -3 do +1 dpt
  • wbudowana zasłonka wizjera
Punkt oczny20 mm
Notka dźwiękowatak
Samowyzwalacztak, 2 lub 10 s
Złącza
  • miniUSB 2.0
  • RJ-45 LAN (1000BASE-T), mini HDMI, stereo mini jack
Pilotwyzwalanie zdalne przez złącze N3
Zasilanie
  • 1 x akumulator litowo-jonowy LP-E4
  • 1 x CR2025 bateria litowa (podtrzymywania zegara i ustawień)
  • zasilanie sieciowe ACK-E4
Wydajność zasilania (zdjęcia)ok. 1500 zdjęć (przy 23°C) lub ok. 1200 zdjęć (przy 0°C)
Funkcje indywidualneb.d.
Warunki atmosferyczne0-45°C, wilgotność maks. 85%
Gwint statywutak
Obudowastop magnezowy z gumowanymi uchwytami, obudowa uszczelniona
Wymiary158 x 164 x 83 mm mm
Waga1180g
AkcesoriaMuszla oczna Eg, soczewki regulacji dioptrii Eg, gumowa ramka Eg, osłona przeciwmgielna Eg, matówki Ec, celownik kątowy
Artykuł na Fotopolis13687

Nowy standard wydajności - aparat Canon EOS-1D X oferuje zupełnie nowe możliwości profesjonalnym fotografom

Londyn, Wielka Brytania, 18 października 2011 r. -
Firma Canon poinformowała, że wprowadza EOS-1D X - profesjonalną lustrzankę cyfrową (DSLR) nowej generacji. Aparat EOS-1D X, który oferuje niezrównane połączenie szybkości, rozdzielczości i jakości obrazu, umożliwia robienie znakomitych zdjęć i kręcenie filmów Full HD. Model ten jest doskonałą propozycją dla praktycznie każdego zawodowego fotografa i idealnie sprawdzi się zarówno w fotografii studyjnej, jak i sportowej. EOS-1D X będzie flagowym produktem w ofercie cyfrowych lustrzanek firmy Canon. Daje on początek dziesiątej generacji profesjonalnych systemów Canon EOS i jest najbardziej zaawansowanym aparatem EOS, jaki kiedykolwiek wyprodukowano.

EOS-1D X jest rezultatem 40-letniego doświadczenia Canon w konstruowaniu aparatów profesjonalnych i otwiera nową erę w historii systemu EOS. Plasuje się jako następca modeli EOS-1D Mark IV i EOS-1Ds Mark III. Łącząc nową, pełnoklatkową matrycę o rozdzielczości 18,1 megapiksela, przeprojektowany system automatycznego ustawiania ostrości (AF) i najnowszą, zaawansowaną technologię pomiarową z podwójnym procesorem "DIGIC 5+", aparat oferuje niezrównany zestaw funkcji i niebywałą jakość obrazu. Tym samym, nowe rozwiązania pozwalają utrwalić każdą scenę szybciej i dokładniej niż kiedykolwiek przedtem.

"EOS-1D X to najlepszy aparat dla każdego profesjonalnego fotografa - powiedział Kieran Magee, dyrektor ds. marketingu produktów profesjonalnych w Canon Europe. - Zawodowi fotografowie często robią zdjęcia pod presją czasu i okoliczności, a EOS-1D X oferuje im funkcje i wydajność, których potrzebują. Uważnie wysłuchaliśmy potrzeb profesjonalistów i stworzyliśmy wszechstronny, zaawansowanych aparat, który spełnia wymagania szerokiego kręgu fotografów".

Wyznaczanie nowych standardów

EOS-1D X oferuje gruntownie przeprojektowaną konstrukcję z wieloma nowymi technologiami. Nowo opracowana, pełnoklatkowa matryca CMOS o rozdzielczości 18,1 megapiksela zapewnia wyjątkową wszechstronność, umożliwiając fotografowanie jeszcze większej gamy scen i obiektów z wysoką rozdzielczością. Zmieniona architektura przekłada się na niezwykle szeroki zakres czułości ISO - od 100 do 51200 z możliwością rozszerzenia do 204800 - a dwa procesory "DIGIC 5+" zapewniają 2-stopniową redukcję szumów, pozwalając na robienie doskonałych jakościowo, pozbawionych szumów zdjęć, nawet przy skrajnie słabym świetle.

Nowy, 61-punktowy szerokopolowy system autofokusu cechuje się jeszcze większą czułością, zapewniając wyższą precyzję i prędkość. System używa 41 punktów typu krzyżowego, w tym 5 punktów podwójnych, oferując niedoścignioną precyzję ustawiania ostrości na całej powierzchni kadru. Nowe, predefiniowane ustawienia autofokusu opracowano specjalnie z myślą o fotografowaniu wymagających scen, co oznacza wyjątkową niezawodność w trudnych sytuacjach.

EOS-1D X jest również wyposażony w nowo opracowany system pomiarowy RGB, który zapewnia niewiarygodną wręcz dokładność. Matryca pomiarowa RGB złożona ze 100 000 pikseli jest połączona z systemem AF i napędzana oddzielnym procesorem DIGIC 4, który wykrywa twarze i barwy, aby zagwarantować prawidłowe poziomy ekspozycji i ulepszone śledzenie ostrości, nawet podczas fotografowania najbardziej wymagających scen.

Ekstremalna moc

Aparat EOS 1D-X z nową generacją technologii przetwarzania danych jako pierwszy oferuje podwójny procesor "DIGIC 5+". Każdy z procesorów jest trzykrotnie wydajniejszy niż standardowy DIGIC 5 i potrafi przetwarzać ogromną ilość danych obrazu, ograniczając jednocześnie poziom szumów. W połączeniu z 16-kanałowym odczytem matrycy, dwa procesory pozwalają na fotografowanie ciągłe w wysokiej rozdzielczości z prędkością do 12 klatek na sekundę przy 14-bitowej konwersji analogowo-cyfrowej i zachowaniu wszystkich funkcji aparatu - najszybciej spośród wszystkich dostępnych na rynku lustrzanek cyfrowych1. Tryb bardzo wysokiej szybkości pozwala robić nawet 14 zdjęć na sekundę2, a nowy mechanizm lustrzany ogranicza opóźnienia migawki i wibracje lustra, zapewniając stałą, wysoką jakość przy fotografowaniu z dużą prędkością.

Lustrzanka dla filmowców

Aparat EOS-1D X jest idealny dla profesjonalistów, którzy chcą wykorzystać szeroki wybór obiektywów i akcesoriów systemu EOS zarówno do fotografowania, jak i kręcenia filmów HD. Użytkownicy mogą rejestrować filmy Full HD (1920x1080p) z wykorzystaniem pełnej gamy ręcznych ustawień ekspozycji, ostrości i częstotliwości klatek3, przy czym poziom dźwięku można wyświetlić i wyregulować na ekranie LCD, co gwarantuje pełną kontrolę nad każdym aspektem nagrania.

Dzięki wysokiej mocy obliczeniowej procesorów "DIGIC 5+" zredukowano efekt mory, a tryb EOS Movie teraz oferuje dłuższy czas nagrywania, automatycznie tworząc nowy plik po przekroczeniu limitu 4 GB. Nowy międzyklatkowy kodek wideo zachowuje najwyższą jakość obrazu, ograniczając kompresję danych i zachowując więcej informacji, które można wykorzystać w procesie postprodukcji.

Zaprojektowany dla profesjonalistów

EOS-1D X oferuje poprawiony design klasycznej serii EOS-1 z większymi przyciskami o lepiej wyczuwalnym skoku, które ułatwiają użytkownikom kontrolowanie ustawień, nawet w trudnych warunkach, zmuszających do pracy w rękawicach. Dwa wielofunkcyjne kontrolery i dotykowa tarcza sterująca do użytku w trybie filmowania, pozwalają łatwo zmieniać ustawienia, a konfigurowalne przyciski funkcyjne umożliwiają dostosowanie aparatu do indywidualnych potrzeb, zapewniając dostęp do najczęściej używanych funkcji i ustawień.

Wizjer o 100-procentowym polu widzenia ułatwia kadrowanie zdjęć, wyświetlając natychmiast w razie potrzeby siatkę. Duży ekran Clear View II LCD o przekątnej 8,11 cm (3,2”) oferuje rozdzielczość 1 040 000 punktów, a przeciwodblaskowa powłoka zapobiega refleksom podczas oglądania obrazów w jasnym świetle. Wzmocnione szkło zapewnia większą odporność na wstrząsy i zadrapania, które są codziennością podczas sesji plenerowych.

System menu oferuje przeprojektowany interfejs użytkownika, w tym funkcje pomocy, które ułatwiają i przyspieszają obsługę aparatu. Ponadto nowa karta AF zapewnia dostęp do predefiniowanych ustawień autofokusu dla często fotografowanych scen lub obiektów, które pozwalają skupić się na utrwaleniu chwili bez ciągłego regulowania aparatu.

Wysoka wytrzymałość

EOS-1D X ma bardzo wytrzymały, lekki korpus zbudowany ze stopu magnezowego wysokiej klasy, odporny zarówno na działanie żywiołów, jak i na trudy codziennego użytkowania. Najnowsza odmiana zintegrowanego systemu czyszczenia Canon EOS wykorzystuje technologię zaadaptowaną z obiektywów Canon i używa falowych wibracji, znanych z silników ultradźwiękowych, do jeszcze skuteczniejszego usuwania kurzu i brudu z matrycy.

Ulepszony mechanizm migawki również cechuje się większą trwałością i wytrzymuje 400 tys. cykli, dając fotografom pewność, że ich aparat sprawdzi się podczas intensywnego robienia zdjęć w wymagających warunkach. EOS-1D X oferuje też ochronne uszczelnienie Canon wokół elementów sterujących i krawędzi pokryw, dzięki czemu jest niewrażliwy na wodę i kurz, gdy używa się go z obiektywami Canon EF odpornymi na warunki atmosferyczne - a zatem umożliwia robienie zdjęć przy każdej pogodzie.

Ulepszona łączność pozwala fotografom szybko przesyłać zdjęcia do działów fotoreportaży lub do studia. Zintegrowany port Gigabit Ethernet umożliwia szybkie, niezawodne przesyłanie fotografii z pleneru lub ze studia bez korzystania z przejściówki.

System EOS - nieograniczona kreatywność

Jako część wielokrotnie nagradzanego systemu EOS, aparat EOS-1D X jest kompatybilny z najszerszą na świecie gamą obiektywów, lamp błyskowych Speedlite EX i innych dodatków. Stanowi doskonałą propozycję dla użytkowników modeli EOS-1D Mark IV i EOS-1Ds Mark III, ponieważ nowy korpus jest zgodny z akcesoriami EOS, można go zatem bez problemu dołączyć do każdego istniejącego zestawu EOS.

Obok aparatu EOS-1D X do sprzedaży wchodzi urządzenie WFT-E6 - nowy, kompaktowy nadajnik Wi-Fi zaprojektowany z myślą o przenoszeniu zdjęć w sytuacjach, w których połączenie przewodowe jest niedostępne. WFT-E6 obsługuje standard 802.11n oraz łączność Bluetooth z zewnętrznymi urządzeniami GPS, oferując bezpieczne przesyłanie obrazów i wideo do serwera FTP oraz możliwość wyświetlenia treści na kompatybilnym ekranie przez połączenie DLNA4.

EOS-1D X będzie też kompatybilny z nowym odbiornikiem GPS – GP-E1. Odbiornik GP-E1 pozwala użytkownikom dodawać informacje o lokalizacji do danych EXIF i śledzić geograficzne postępy sesji, co przydaje się zwłaszcza w fotografii przyrodniczej i plenerowej, kiedy konieczne jest zarejestrowanie położenia sceny do późniejszego użytku.

Canon EOS-1D X - kluczowe cechy

- Pełnoklatkowa matryca CMOS 18,1 MP
- Fotografowanie z prędkością 12, a nawet 14 klatek/s
- Czułość ISO 100-51200, aż do H:204800
- 61-punktowy system AF
- Pomiar RGB AE za pomocą matrycy o rozdzielczości 100 000 pikseli i procesora DIGIC 4
- Filmy o rozdzielczości Full HD 1080p
- Dwa procesory "DIGIC 5"
- Ekran LCD Clear View II o przekątnej 8,11 cm (3.2”) i rozdzielczości 1 040 000 punktów
- Port Ethernet

Skopiuj link
Słowa kluczowe:
Komentarze
Więcej w kategorii: Aparaty
Przywitaj lato z promocją Summer Cashback od Sony
Przywitaj lato z promocją Summer Cashback od Sony
Lato zbliża się wielkimi krokami, a firma Sony powraca z cashbackiem na wybrane aparaty i obiektywy. W ramach tegorocznych promocji na kupujących czekają zwroty w wysokości nawet 2200...
15
Znów przyszedł maj, a z majem… oferty specjalne w CEWE FOTOJOKER
Znów przyszedł maj, a z majem… oferty specjalne w CEWE FOTOJOKER
Przygotuj się na każdą okoliczność dzięki odpowiedniemu sprzętowi fotograficznemu. Dowiedz się, jakie promocje czekają na Ciebie w maju w CEWE Fotojoker.
5
DJI Mini 4K - najtańszy dron w ofercie otrzymuje rozdzielczość 4K
DJI Mini 4K - najtańszy dron w ofercie otrzymuje rozdzielczość 4K
DJI prezentuje aktualizację najbardziej podstawowego drona ze swojej oferty. Model Mini 4K zachowuje większość funkcji modelu Mini 2 SE, ale może pochwalić się kamerą rejestrującą...
18
Powiązane artykuły
Wczytaj więcej (14)